Cáp Chống Cháy Là Gì? Tìm Hiểu Từ A Đến Z Về Loại Cáp An Toàn Trong Hỏa Hoạn

Trong thời đại hiện nay, khi các công trình xây dựng ngày càng hiện đại và phức tạp, vấn đề an toàn cháy nổ luôn được đặt lên hàng đầu. Người ta thường chú ý nhiều đến bình cứu hỏa, hệ thống báo cháy, lối thoát hiểm… nhưng ít ai biết rằng cáp điện cũng đóng vai trò sống còn trong tình huống khẩn cấp.

Nếu xảy ra hỏa hoạn, việc mất điện đột ngột có thể khiến hệ thống chiếu sáng khẩn cấp, máy bơm nước cứu hỏa, thang thoát hiểm hoặc hệ thống báo cháy ngừng hoạt động. Để ngăn chặn kịch bản nguy hiểm đó, cáp chống cháy đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi.

Cáp chống cháy là gì?

Cáp chống cháy (fire-resistant cable) là loại cáp điện được thiết kế đặc biệt nhằm duy trì khả năng dẫn điện trong một khoảng thời gian nhất định ngay cả khi có lửa bao quanh.

Khác với cáp điện thông thường vốn dễ nóng chảy và bị đứt mạch khi gặp nhiệt độ cao, cáp chống cháy có cấu trúc nhiều lớp bảo vệ, giúp đảm bảo hệ thống quan trọng vẫn hoạt động.

Nhờ đặc tính đó, cáp chống cháy thường được lắp đặt cho:

Hệ thống báo cháy.

Đèn chiếu sáng khẩn cấp.

Quạt hút khói, máy bơm nước cứu hỏa.

Thang máy thoát hiểm.

Trung tâm dữ liệu và các thiết bị an toàn khác.

Ứng dụng thực tế của cáp chống cháy

Để hiểu rõ cáp chống cháy là gì, ta cần nhìn vào môi trường thực tế nơi nó được sử dụng. Loại cáp này thường có mặt trong các công trình và khu vực yêu cầu an toàn tuyệt đối:

Bệnh viện: Giúp duy trì điện cho các thiết bị y tế quan trọng khi xảy ra sự cố.

Sân bay: Hệ thống chiếu sáng và thông báo khẩn cấp cần liên tục hoạt động.

Đường hầm và tàu điện ngầm: Môi trường khó thoát hiểm, cần đảm bảo hệ thống thông gió, chiếu sáng và báo cháy.

Tòa nhà văn phòng, nhà máy, phòng thí nghiệm: Nơi tập trung đông người và chứa nhiều thiết bị giá trị.

Điểm nổi bật là cáp chống cháy sử dụng vỏ không chứa halogen, không sinh ra khói độc, giúp giảm nguy cơ ngạt khí trong quá trình sơ tán.

Khi nào nên sử dụng cáp chống cháy?

Thông thường, cáp điện tiêu chuẩn sẽ nhanh chóng bị nóng chảy khi gặp nhiệt độ cao, dẫn đến đoản mạch và mất điện toàn hệ thống. Điều này cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt trong tình huống khẩn cấp.

Chính vì vậy, cáp chống cháy nên được sử dụng trong:

Hệ thống báo cháy và chiếu sáng thoát hiểm: Đảm bảo vẫn hoạt động trong toàn bộ thời gian sơ tán.

Cơ sở hạ tầng trọng yếu: Trung tâm dữ liệu, sân bay, bệnh viện, nhà máy hóa chất.

Môi trường nguy hiểm: Giàn khoan dầu, khu công nghiệp nặng, kho chứa xăng dầu, nơi có nguy cơ cháy nổ cao.

Cấu tạo và đặc điểm của cáp chống cháy

Để hiểu vì sao loại cáp này có khả năng chịu lửa, chúng ta hãy cùng phân tích cấu tạo của nó.

1. Lõi dẫn điện

Thường được làm bằng đồng, ép chặt và bện xoắn.

Đồng không chỉ dẫn điện tốt mà còn có điểm nóng chảy cao (1085°C).

Giúp duy trì kết nối điện ngay cả khi nhiệt độ xung quanh tăng mạnh.

2. Lớp chống cháy

Phổ biến nhất là mica, được quấn nhiều lớp quanh lõi.

Tác dụng: ngăn ngọn lửa xâm nhập trực tiếp vào lõi dẫn điện.

Lớp mica cần phủ đều, không bị đứt đoạn để phát huy hiệu quả tối đa.

3. Lớp cách điện

Thường làm từ vật liệu XLPE chống cháy hoặc silicone.

Có khả năng chịu nhiệt cao, giữ cho lõi điện không bị hỏng khi gặp lửa.

4. Lớp vỏ bảo vệ

Dùng vật liệu LSZH (Low Smoke Zero Halogen) – tức là không sinh khói độc, không halogen.

Ngoài ra còn chống ẩm, chống hóa chất và chống oxy hóa, đảm bảo độ bền trong điều kiện khắc nghiệt.

Phân loại cáp chống cháy

Tùy vào nhu cầu sử dụng, cáp chống cháy được chia thành nhiều loại:

1. Cáp chống cháy loại thường

Cấu trúc: Cu/Mica/XLPE/FR-PVC.

Phù hợp với lắp đặt trong nhà, ít tiếp xúc nhiệt độ cao.

Ưu điểm: giá thành rẻ, dễ sản xuất.

2. Cáp chống cháy tiêu chuẩn

Cấu trúc: Cu/Mica/XLPE/LSHF.

Không sinh khói độc khi cháy.

Thích hợp cho tòa nhà công cộng, khu đông người.

3. Cáp chống cháy loại đặc biệt

Cấu trúc: Cu/Silicone Rubber mix/LSHF.

Có thể hoạt động ở nhiệt độ cực thấp (-60°C) hoặc cực cao.

Thường dùng trong ngành hàng không, luyện kim, nhà máy xi măng.

Những hiểu lầm phổ biến về cáp chống cháy

1. Cáp chống cháy không có nghĩa là “không bao giờ cháy”

Thực tế, cáp vẫn có thể hỏng nếu nhiệt độ vượt quá giới hạn thiết kế hoặc tiếp xúc lửa quá lâu. Mục tiêu chính chỉ là duy trì mạch điện đủ lâu để sơ tán và chữa cháy.

2. Tất cả cáp chống cháy đều giống nhau

Mỗi loại cáp có tiêu chuẩn chịu nhiệt khác nhau, ví dụ:

BS 6387 loại C: Chịu 950°C trong 180 phút.

IEC 60331: Chịu 750°C trong 90 phút.

BS 6387 loại W: Chịu 650°C trong 15 phút kèm phun nước.

3. Cáp chống cháy không bị hư hại

Trên thực tế, cáp vẫn có thể hỏng bởi độ ẩm, hóa chất hoặc tác động cơ học nếu lắp đặt không đúng cách.

4. Cáp chống cháy ≠ Cáp chậm cháy

Cáp chống cháy: Duy trì mạch điện khi có lửa.

Cáp chậm cháy: Chỉ ngăn lửa lan nhanh, nhưng không đảm bảo duy trì điện.
Do đó, không thể thay thế cho nhau trong hệ thống khẩn cấp.

Tầm quan trọng của việc chọn đúng loại cáp chống cháy

Việc sử dụng cáp chống cháy đúng tiêu chuẩn là một phần quan trọng trong chiến lược phòng cháy chữa cháy toàn diện. Nếu chọn sai loại, hệ thống có thể không hoạt động khi cần thiết, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Khi lắp đặt, các kỹ sư cần dựa vào:

Tiêu chuẩn an toàn quốc tế và trong nước.

Đặc điểm môi trường (ẩm, nóng, nguy cơ cháy nổ).

Thời gian duy trì điện tối thiểu theo yêu cầu.

Xu hướng sử dụng cáp chống cháy hiện nay

Với sự phát triển mạnh mẽ của đô thị hóa và các công trình cao tầng, cáp chống cháy ngày càng được ứng dụng rộng rãi. Xu hướng hiện nay tập trung vào:

Sản phẩm thân thiện môi trường: Vỏ không chứa halogen, giảm khói độc.

Cáp đa chức năng: Vừa chống cháy, vừa chống nhiễu, chống ẩm.

Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế: Đảm bảo chất lượng đồng bộ khi xây dựng công trình lớn.

Kết luận

Qua những phân tích trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ cáp chống cháy là gì và vì sao nó đóng vai trò quan trọng trong hệ thống an toàn điện. Đây là loại cáp không thể thiếu trong bệnh viện, sân bay, tòa nhà cao tầng, hầm ngầm hay nhà máy công nghiệp.

Dù chi phí cao hơn so với cáp thông thường, nhưng lợi ích mà nó mang lại trong việc bảo vệ tính mạng và tài sản là vô giá. Vì vậy, khi thiết kế hoặc thi công công trình, hãy ưu tiên lựa chọn đúng loại cáp chống cháy theo tiêu chuẩn, để đảm bảo hệ thống an toàn vận hành bền vững trong mọi tình huống.

Xem thêm: Cáp chống cháy, chậm cháy - Bảng giá mới nhất, chiết khấu cao